Afete Hazır İşyeri
İşyeri Afet Ve Acil Durum Planı
Ailelerin, okulların olduğu gibi, kamu binalarının, özel firma ve işyerlerinin de bir afet planı olmalıdır. Bunun en büyük nedeni, çalışan insanların günün önemli bir bölümünü işyerlerinde geçiriyor olmalarıdır.
Eğer bir kurum/işyerinin afet planı yoksa, hazırlanması ve uygulamaya konulması için, orada çalışan herkesin buna yardımcı olması gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki; afetler her zaman her yerde olabilir ve afetlere müdahale etmekle yükümlü kişiler/kurumlar, afet sonrası ihtiyaçlarımızı çok kısa bir sürede karşılayamayabilirler.
Ülkemizdeki birçok yerleşim başta deprem olmak üzere afetlerden kaynaklanan büyük risklerin tehdidi altındadır. Doğal, teknolojik ve insan kaynaklı afetler sonucunda can ve mal kaybı yaşanacağı, yaşam alanlarının, altyapı ve üst yapıların büyük hasarlar görebileceği unutulmamalıdır. Yerleşimler büyüklüklerine göre sahip oldukları kamu kurumlarının, özel firma ve işyerleri, küçük ve orta ölçekli sanayi tesisleri, fabrikalar, OSB’ler, vb yerlerde çalışanlar ile yakın çevrelerinde ikamet edenler büyük risk altındadırlar.
Toplumun bütün kesimleri gibi kamu kurum ve kuruluşları, özel firma, işyeri ve işletme sahipleri de, binaların/tesislerinin bulundukları bölgeyi etkileyebilecek afetlere karşı gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Aksi takdirde büyük can kayıplarının yaşanması ve büyük maddi zararların oluşması içten bile değildir.
Kamu binaları ve işyerleri bulundukları bölgede oluşabilecek tüm afetlere, yangına ve benzeri teknolojik kazalara karşı bütün önlemlerini almış olmalıdır. Oluşabilecek kayıp ve zararın minimuma indirilebilmesi için de, hazırlanan planlar doğru bir şekilde uygulanmalıdır.
İlgili mevzuatta da belirtildiği gibi, kamu binaları ve işyerleri afet ve acil durumlara karşı hazırlıklı olmak durumundadır. Afet gerçekleştikten sonra yapılacak müdahale ve benzeri diğer çalışmalar, kamu kurum ve kuruluşları ile özel işletmelerin devamlılığı açısından neredeyse hiçbir yarar sağlamamakta, aksine afet öncesi yapılan çalışmalar ise bu olaylardan en az zararla çıkılmasına yardımcı olmaktadır.
Zarar azaltma veya risk azaltma yaklaşımı, tüm hazırlık çalışmalarında hakim olan düşünce olmalıdır. Yapılacak planlar ise afet esnasında kusursuz uygulanabilmesi için, afet öncesi sık aralıklarla tatbikatlar yapılmalıdır.
Risk Değerlendirmesi
| DOĞAL AFETLER | İNSAN KAYNAKLI AFETLER | TEKNOLOJİK AFETLER |
|---|---|---|
| • Atmosferik (örnek: fırtına, don, kuraklık vb.) • Hidrolojik (örnek: sel, çığ buzulların erimesi vb.) • Jeolojik (örnek: deprem, toprak kayması, yanardağ patlaması vb.) • Biyolojik (örnek: salgın, canlı türlerinin yok olması vb.) |
• Yangın • Savaş • Kazalar (örnek: trafik kazaları, uçak düşmesi, deniz kazaları vb.) • Patlamalar |
• Yangın • Patlama • Zehirli maddelerin sızması • Kirlilik |
Neler Yapılmalı
- Önemli dokümanların/evrakların birer kopyası kurumun/firmanın/tesisin diğer şubelerinde veya güvenli bir yerde yedekli mi ?
- Kurumda/İşyerinde oluşabilecek veya etkileyebilecek tehlikeler belirlendi mi ?
- Kurumda/İşyerinde tüm tehlikeleri içeren bir Afet Acil Yardım Planı var mı ?
- Kurumda/İşyerinde oluşabilecek tehlikelerle ilgili zarar azaltma planı var mı ?
- Kurumun/İşyerinin yapısal unsurlarında zayıflık oluşturabilecek herhangi bir durum olup olmadığı düzenli olarak kontrol ediliyor mu ?
- Araç-gereç, makine ve mobilyalar, masa üstünde yer alan ve ağır olan eşyalar sabitlenmiş midir ?
- Baş seviyesinin üstünde olan ya da tavanda asılı duran eşyalar sabitlenmiş midir ?
- Elektrikli aletler sabitlenmiş midir ?
- Elektrikli aletler kesintisiz güç kaynağı veya jeneratörle desteklenmekte midir ?
- Bütün zehirli, yanıcı ve tehlikeli maddelerin SİYA (Sınırla, izole et, Yok et, Ayır) kuralına bağlı olarak kapalı, sağlam kutular içinde, depremde dökülmeyecek şekilde tutulmaları sağlanmış mıdır ?
- Afet ve acil durum prosedürleri konusunda personel yeterli eğitim aldı mı ?
- Afet Acil Yardım Planı yeterli sıklıkta uygulanıyor mu? Gerekli değişiklikler, plan üzerinde yapılıyor mu ?
- Sorumlu ve görevli personel, Afet Acil Yardım Planı’nın nerede olduğunu biliyor mu ?
- İşe yeni başlayan personel, Afet Acil Yardım Planı üzerinde gerekli eğitimleri alıyor mu?
- İdari personel, acil durum olduktan ve gerekli birime telefonla ulaştıktan ne kadar zaman sonra yardım gelebileceğini biliyor mu?
- Personel, yardım gelene kadar acil durumlarla ilgilenecek eğitimi aldı mı ?
- Çalışanlar ve aileleri için eğitim ve bilinçlenme programları düzenleniyor mu ?
Personelden acil durum amaçlı özel eğitim alan kimse var mı ? - Kurumun/Tesisin kat ve vaziyet planları kolayca ulaşılabilir bir yerde mi ?
- Kurumun/Tesisin kat ve vaziyet planları kolayca anlaşılabilir şekilde mi ?
- Herhangi bir afet veya acil durum halinde kullanılabilecek haberleşme sistemleri mesai saati içi ve dışı olarak belirlenmiş mi ?
- Acil durum telefonları tek tuşla otomatik aramaya ayarlanmış durumda mı ?
- Acil servis numaraları (itfaiye, ambulans, polis) tüm çalışanlar tarafından kolayca görülebilecek bir yerde mi?
- Kurumun/Tesisin açık ve kapalı alanları için ayrı ayrı müdahale planı var mı ?
- Müdahale aşaması için gerekli komuta, kontrol ve koordinasyon sistemi kurulmuş mu ?
- Gerekli ekipler teşkil edildi mi ? Ekip lideri ve ekip üyeleri görev tanımları net mi ?
- Tahliye planları var mı?
- Tahliye planına göre tüm personel üzerine düşen görevi biliyor mu ?
- Tahliye sırasında personeli güvenli bölgeye taşıyacak yeterli araç var mı ?
- Yerel güvenlik birimlerinde ve itfaiyede kurumun/tesisin genel vaziyet planı var mı ?
- Amirler, güvenlik birimlerini ve itfaiyeyi, tanıma amaçlı gezi için yıllık olarak tesise davet ediyor mu ?
- Kurumda/Tesiste yangın, tahliye ve kurtarma tatbikatları yoğun insan ve/veya araç trafiği olduğu zamanlarda mı yapılıyor ?
- Afet veya acil durum, personel servis araçlarında olduğu zaman gerçekleşirse ne yapılacağına dair plan var mı ?
- Normal zamanda ve mesai saatleri dışında kilitli kapıların anahtarları kimlerde veya nerede duruyor? Afet ve acil durumda ulaşılabilirliği sağlanmış mı ?
© 2022 T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı